Ίθαν Κέινιν- ‘Αμέρικα Αμέρικα» (Καστανιώτης)

Οικογενειακή σάγκα , (λατρεύω αυτούς τους όρους), πολιτικό μυθιστόρημα, ιστορικό αφήγημα, μυθιστορηματική ανασκόπηση, του τέλους των 70ς στις Η.Π.Α, όροι που ταιριάζουν και συνάμα δεν καταφέρνουν να δώσουν μια ακριβή περιγραφή στο ογκώδες μυθιστόρημα του Κέινιν.

Η ιστορία πανέξυπνη, με κύριο πρόσωπο έναν γερουσιαστή, τόσο αληθοφανή, που αναγκάστηκα να διασταυρώσω ότι δεν υπήρξε. Με φόντο τις εκλογές των αρχών του 70, ο γερουσιαστής Μπονγουίλερ και η «προοδευτική» πολιτική του υπέρ του εργάτη, αποτελεί τον κινητήριο άξονα, για να σκιαγραφηθεί το πολιτικό παρασκήνιο, οι σχέσεις εξουσίας μεταξύ των πλούσιων οικογενειών τύπου Ροκφελερ, Κένεντι, του τύπου, των συνδικάτων και της πολιτικής εξουσίας στις Η.Π.Α.

Αφηγητής, μέσα από μια κλασική χρονική αναδρομή, ένας ώριμος δημοσιογράφος. Η ανάδρομη ξεκινά με τον ίδιο νεαρό που η μοίρα και οι ικανότητες του τον θέλουν να τίθεται υπό την προστασία μιας από τις οικογένειες που πλούτισαν τον 19ο αιώνα στις Η.Π.Α. Οικογένειες μεταναστών που με τη σειρά τους , δημιούργησαν τον κοινωνικό και εργασιακό ιστό για τις κεντρικές και μεσοδυτικές πολιτείες των Η.Π.Α ελέγχοντας τα μέσα παραγωγής αλλά και δημιουργώντας ένα πρόσθετο δίχτυ κοινωνικής ασφάλειας για τους εργαζόμενους τους. Ο νεαρός τότε αφηγητής, θα βρεθεί στη δίνη μιας πολιτικής αντιπαλότητας μεταξύ του γερουσιαστή Μπονγουίλερ και του προέδρου Νίξον, ενός θανάτου, μιας κοπέλας μέλους της εκστρατείας του και της οικογένειας Μέτερι. Οι Μέτερι, είναι πλουτοκράτες. Οικογένεια μεταναστών που έχτισαν δουλεύοντας την αυτοκρατορία τους και επιθυμούν να εισέλθουν στην κεντρική εξουσία μέσω αντιπροσώπου ή άνθρωποι που επιθυμούν να επηρεάσουν την κεντρική εξουσία για το καλό των εργατών τους, των ανθρώπων της περιοχής τους? Ηθικά διλλήματα σε κάθε πράξη, κάθε σκέψη. Συγκεντρώσεις με παρουσία δημοσιογράφων που σαν άλλοι μάντεις προβλέπουν το εκλογικό αποτέλεσμα, από πολιτεία σε πολιτεία και προσπαθούν να βοηθήσουν για τα στοιχήματα της εξουσίας, τροφοδοτώντας με πληροφορίες τα αντίπαλα στρατόπεδα.

Ο Κέινιν, περιγράφει τις Η.Π.Α του πολέμου του Βιετνάμ, όχι μέσα από τις μεγάλες πόλεις, τις διαδηλώσεις και την αναταραχή, αλλά μέσα από την ιστορία μιας οικογένειας με τα δικά της προβλήματα, που αποτελεί τον κύριο οικονομικό υποστηρικτή του ενός εκ των δύο υποψηφίων, που θα βυθίσουν την χώρα περισσότερο στον πόλεμο ή θα φέρουν πίσω τους νέους τους από τους ορυζώνες του Βιετνάμ. Νεανικοί έρωτες ,συνυπάρχουν με παιχνίδια εξουσίας, ενώ ο κεντρικός ήρωας, ξετυλίγει το κουβάρι ,ώριμος πια, παρακολουθώντας την κηδεία του γερουσιαστή. Παρέα του, μια νεαρή κοπέλα, μαθητευόμενη δημοσιογράφος στην τοπική εφημερίδα, που είναι αρχισυντάκτης. Ο χρόνος συνθλίβεται ανάμεσα στο άνευρο σήμερα και το φορτισμένο συναισθηματικά χθες. Ο ώριμος και κυνικός αρχισυντάκτης, οικογενειάρχης πια και ο ίδιος, αναγνωρίζει τον ευαίσθητο, ρομαντικό εαυτό του και την γνωριμία του, με όχι τόσο φωτεινή πλευρά της διεκδίκησης της εξουσίας, με τον τρόπο που λειτουργούν οι Αμερικάνικες πολίτικές καμπάνιες. Η πορεία του στο σήμερα, δίνει απλώς τη συνέχεια και τις απαντήσεις, για όσα έσβησαν με τον γερουσιαστή, στις εκλογές των 70ς αρχικά και με την αλλαγή των Η.Π.Α με τον ερχομό του νέου αιώνα και την ύφεση. Οι μόνες σταθερές που παραμένουν , οι άνθρωποι και οι αξίες τους, στην ζωή, η εντιμότητα , ο σεβασμός στην ανθρώπινη ζωή, η αξιοπρέπεια. Όροι που μέσα στη ζωή του αφηγητή, θα στρεβλωθούν ηθελημένα ή άθελα του, καθώς μαζί με τον μικρόκοσμο του, οι Η.Π.Α , που απεικονίζει τόσο εύστοχα ο Κεινιν, μέσα από το ιδιόρρυθμο εκλογικό παιχνίδι των υποψηφίων των κομμάτων που παλεύουν για το χρίσμα του Υποψήφιου προέδρου, θα βρεθεί στη δίνη της ηθικής κατάρρευσης, με το Γουότεργκειτ, να διαγράφεται αμυδρά στον ορίζοντα της πολιτικής και κοινωνικής ζωής.

Λιγότερο ένα κοινωνικό μυθιστόρημα και περισσότερο ένα πολιτικό σχόλιο πρωτίστως και μια σπουδή πάνω στην έννοια της ηθικής ακεραιότητας δευτερευόντως, το «Αμέρικα, Αμέρικα» σε αντίθεση με την ταινία του Καζάν, μιλάει για όνειρα που απογειώθηκαν και έσβησαν στις φλόγες, του λάθους της στιγμής, μιας επιλογής, εκεί που η ηθική γκριζάρει, όταν επεμβαίνει το συναίσθημα. Ο Κέινιν, κάνει έναν παραλληλισμό ανάμεσα στα 70ς και 10ς,με κοινό σημείο τις πολιτικές εκστρατείες που στηρίζονται από οικογένειες πλουτοκρατών. Οι Η.Π.Α των 70ς μπλεγμένες στον πόλεμο κατά του κομμουνισμού στην Ασία, οι Η.Π.Α των 10 ς μπλεγμένες στον πόλεμο κατά της Τρομοκρατίας , με προέδρους που στηρίζονται στην σχέση τους με τον τύπο, ενώ το δημόσιο προφίλ μέσω εφημερίδων τότε, μέσω social media κ ΜΜΕ σήμερα, σε μεγάλο βαθμό καθορίζει το τελικό αποτέλεσμα των εκλογικών αναμετρήσεων. Παραλληλισμοί, σχολιασμός και τελικά το αέναο παιχνίδι της εξουσίας και οι θυσίες των συμμετεχόντων σε ένα βιβλίο, με στοιχεία Ελληνικής αρχαίας τραγωδίας αλλά και ρεαλισμό που έχει μυρωδιά Στάινμπεκ. Ανατομία του Αμερικανικού ονείρου και μιας κοινωνίας που αν και εξελίσσεται, κυριαρχείται από τα ανθρώπινα πάθη.

Ογκώδες βιβλίο, που έχει δυνατό ρυθμό, ωραία δομημένους χαρακτήρες και κρατά το ενδιαφέρον μέχρι το τέλος, φέρνοντας στο μυαλό σειρά σκέψεων αναφορικά με την ακεραιότητα των πολιτικών, την ορθότητα των επιλογών μας και την σημασία λέξεων όπως αφοσίωση κι η πίστη, σε ανθρώπους και ιδανικά.