«Ο σύντροφος Κόμπα» Ρόμπερτ Λίτελ (Μέδουσα)

Μόσχα , δεκαετία 50, ένα μικρό αγόρι ο Λεον Ρόζενταλ, με πατέρα πυρηνικό φυσικό που πέθανε σε ένα ατύχημα κατά τη διάρκεια δημιουργίας ατομικών όπλων (παρασημοφορηθηκε για αυτό) και μητέρα γιατρό, βρίσκεται μόνος στο συγκρότημά κατοικιών τους, στο κτίριο του Αναχώματος. Αιτία, η σύλληψη της μητέρας του που έχει διαπράξει δύο εγκλήματα για την εποχή και τη χώρα της, είναι γιατρός και Εβραία. Τα παιδιά των συλληφθέντων, κρύβονται σε μυστικά δωμάτια του συγκροτήματος και προσπαθούν να επιζήσουν των διώξεων της NKVD, του συντρόφου Στάλιν. Φόβος, ερωτηματικά και αγωνία για το αύριο ,αλλά πάνω από όλα δίψα για επιβίωση. Σε μια από τις διαδρομές προς τον κόσμο εκτός κτιρίου, ο Λεον, ανακαλύπτει μια μυστική είσοδο στα τούνελ κάτω από το Κρεμλίνο που οδηγεί σε έναν παράξενο ηλικιωμένο που συστήνεται ως μυστικοσύμβουλος του Συντρόφου Στάλιν, δεξί του χέρι, ο Σύντροφός Κόμπα. Μια φιλία αναπτύσσεται ανάμεσα στον ηλικιωμένο που φοβάται τα πάντα και νοσταλγεί τα χρόνια του ως ληστής τραπεζών και διακορευτής ,επι Τσαρικής Ρωσίας στο Γκόρι.

Μιλάνε για τα πάντα , με μόνο την πιστή οικονόμο του, να τολμά να του αντιμιλά. Βότκα και τσιγάρα για τον ηλικιωμένο, παγωτό για τον Λεον, που μαζί με τον Κόμπα αναπολούν τις ημέρες που η επανάσταση ασφυκτιούσε για να ζήσει και πως ο Στάλιν μετέτρεψε τον φοβικό Λένιν σε παγκόσμιο σύμβολο, ενώ ταυτόχρονα συνέθλιψε τους αντεπαναστάτες. Μιλάνε για τις διώξεις, για τους επικίνδυνους για την ΕΣΣΔ, για τους Γιντ (Εβραίους) και την παγκόσμια συνομωσία τους, για τους προδότες του πολιτικού γραφείου. Για τον Στάλιν, την οικογένεια του, τις απογοητεύσεις, το βάρος της διακυβέρνησης ,αλλά και για τη νεότητα, τις γυναίκες που επιθύμησε, τα χρόνια της επαναστατικής δράσης , την νεότητα που έφυγε, αφήνοντας μόνο ευθύνες.

Ο Λέον Ρόζενταλ, ακούει, εξουσιοδοτημένος από τον γέρο, όταν πεθάνει να γράψει και να δημοσιεύσει την επίσημη βιογραφία του. Είναι φανερό ότι ο ηλικιωμένος έχει μεγάλη θέση στην Σοβιετική κυβέρνηση. Ταυτόχρονα στο κτίριο του αναχώματος, η ζωή εν κρυφό συνεχίζεται, με αγωνία, πράκτορες να εκβιάζουν τους ανήλικους επιζήσαντες και όλη τη χώρα να είναι σε αναβρασμό, για την αποκάλυψή του επόμενου προδότη.

Μια σχέση ενήλικου-παιδιού, που έχει την αθώα ματιά του Λεον, το θάρρος της γνώμης απέναντι στον κουρασμένο επαναστάτη Κόμπα, που ψάχνει για υστεροβουλία πίσω από κάθε λέξη , πράξη και εκφράζει φανερά τον μισογυνισμό, αντισημιτισμό του σε μια κοινωνία ισότητας, όπου το δεξί χέρι του Στάλιν με ένα κόκκινο ναι ή οχι στους φακέλους της Κρατικής ασφάλειας αποφασίζει για την ζωή όλων.

Διάλογοι, γεμάτοι ευφράδεια και ευφυία, η συνέντευξη ενός πανίσχυρου αρχηγού κράτους από ένα δεκάχρονο, μια απολαυστική συνομιλία σε δόσεις με τις δυσκολίες της, τους θυμούς και τις διαφωνίες που ενώνει τους συνομιλητές, μέχρι να τους χωρίσει ο θάνατος.

Μια φανταστική (?) συνομιλία που δίνει μυθιστορηματικά, την ιστορία του συντρόφου Κόμπα, με καίριο ρόλο στην επανάσταση και την Σοβιετική ιστορία μέχρι τον Νικήτα Χρουτσωφ, σκιαγραφώντας έναν ηγέτη αλλά και τον άνθρωπο πίσω του, που βλέπει τον χρόνο να είναι αμείλικτος ακόμη και με τους πιο ισχυρούς.

Ένα βιβλίο ,που θα προσφέρει εις βάθος γνώση ενός δικτάτορα και μιας εποχής με τρόπο που τα ιστορικά βιβλία αδυνατούν να κάνουν, μέσα από τη ματιά του πιο αθώου και αδέκαστου κριτή, ενός παιδιού, που είναι το ίδιο και η οικογένεια του θύμα των μονομανιών και της μανίας καταδίωξης του Στάλιν. Ανθρώπινο, διεισδυτικό, απολαυστικό και πάνω από όλα ευανάγνωστο.