«Το ημερολόγιο ενός βιβλιοπώλη»- Shaun Bythell (Key books)

Ένα πραγματικό ημερολόγιο καταγραφής της ζωής στο βιβλιοπωλείο-παλαιοβιβλιοπωλείο του Σον Μπάιτελ. Ενός νεαρού, που μετά το πανεπιστήμιο, αγόρασε ένα παλαιοβιβλιοπωλείο στο Ουίγκταουν , στη Σκωτία (το δεύτερο μεγαλύτερο).

Πόσο συναρπαστική μπορεί να είναι η ζωή σε ένα χώρο γεμάτο βιβλία? Για τους περισσότερους ελάχιστα. Θα προτιμούσαν τη ζωή ενός στελέχους, ενός μπαρίστα, ενός μοντέλου, ενός μεγαλοδικηγόρου, μεγαλογιατρού. Για όσους όμως η μυρωδιά του χαρτιού, το άγγιγμα της πλάτης του βιβλίου, η έκπληξη μπροστά σε μια παλιά έκδοση σημαίνουν κάτι, πολύ. Ο Μπάιτελ, κάνει ακόμη και το λογιστικό κομμάτι της ζωής του βιβλιοπώλη, να έχει ενδιαφέρον. Ο ισολογισμός εσόδων, εξόδων, τα ενθαρρυντικά ή αποθαρρυντικά μηνύματα από τη λογίστρια, το ψάξιμο για εποχιακούς συνεργάτες, η επαφή με πλανόδιους μεσάζοντες στην πώληση παλιών βιβλίων και κύρια η ανίχνευση παλιών αξιόλογων βιβλίων σε βιβλιοθήκες προς πώληση. Εκεί είναι το ένα από τα δύο πιο όμορφα, ανθρώπινα, δημιουργικά και ζωντανά τμήματα του βιβλίου. Οι περιπέτειες με ένα παλιό βανάκι, σε βιβλιοθήκες συνταξιούχων, που ελπίζουν σε ένα τελευταίο εφάπαξ, χήρων που δεν θέλουν πια να θυμούνται, όσα έχουν συνδέσει με αναμνήσεις, παιδιών που αποχωρίζονται ο,τι σήμαινε τη ζωή για τους γονείς τους. Μια ιστορία ανακαλύψεων, αποκαλύψεων, ένα «Χάρτινο σπίτι» (Ντομίνγκεζ) στην πραγματική μορφή του, μια ανασύσταση προσωπικοτήτων από τις βιβλιοσυλλογές τους. Το πέρασμα από κιτρινισμένα, λερωμένα φύλλα, σε ξεχασμένες εκδόσεις ή καλοδιατηρημένα βιβλία, με σκοπό να γίνουν το αποκούμπι σε μια δύσκολη στιγμή. Από ταπεινά σπιτάκια σε επαύλεις ή μοντέρνα διαμερίσματα και λοφτ, παντού υπάρχει μια συλλογή βιβλίων με την ιστορία της. Κάπου εκεί το λιγοστό παζάρι με τον πωλητή, η ανθρώπινη πλευρά του αγοραστή βιβλιοπώλη, όταν βλέπει ανάγκη και μπορεί να βοηθήσει. Η απομυθοποίηση της πρώτης έκδοσης, για βιβλία μαζικής κυκλοφορίας βλπ Χαρι Πότερ, η πληροφόρηση για βιβλία συλλεκτών που εμάς θα μας αφήναν αδιάφορους βλπ τα βιβλία για τους Βρετανικούς σιδηρόδρομους.

Ο Μπάιτελ μιλά για την αγάπη του για τα βιβλία, για την παλιά γενιά βιβλιοπωλών με τους έντυπους καταλόγους πριν την έλευση του Αμαζον, του ιντερνέτ και των εξειδικευμένων σαιτ, τους κυνηγούς βιβλίων που τα μεταπωλούσαν και τη χαμένη σε μερικά χρόνια τέχνη του παλαιοβιβλιοπώλη με γνώσεις, όπως και σε αντίστοιχα είδη βλπ Βινύλια. Μας μιλά για το παλαιοβιβλιοπωλείο του, ένα οργανισμό ζωντανό, με τον ίδιο ,την ιδιόρρυθμη, χίπισσα, νου ειτζ υπάλληλο του Νίκι που διαφωνεί και αυτενεργεί αλλά αποτελεί και τη πιο πιστή του φίλη. Τις μερικής απασχόλησης φοιτήτριες που δίνουν άλλο τόνο και χρώμα στο βιβλιοπωλείο με τη νεανική τους διάθεση. Τη σύντροφο του, που τον ακολουθεί στις δημοπρασίες, όταν δεν ασχολείται σε Λονδίνο και Η.Π.Α με ταινίες. Τους φίλους του, που έρχονται και φεύγουν με μόνο σκοπό το πολιτιστικό φεστιβάλ του Ουιγκταουν, με κύριο θέμα τα βιβλία, μια εκδήλωση που από τοπικής εμβέλειας κατέληξε να κάνει το Ουιγκταουν γνωστό στον πολιτιστικό χάρτη της Μ. Βρετανίας με εμβέλεια πολύ έξω από τα σύνορα της Σκωτίας. Κινητήριος άξονας, η αγάπη για το διάβασμα, δίχως σνομπισμό, η αγάπη και η έκπληξη για την επόμενη έκδοση, το κυνήγι για το σπάνιο αλλά και για το ξεχασμένο και πάνω από όλα η ανθρώπινη επαφή, ο διάλογος, η ανταλλαγή πληροφορίας, που σηματοδοτεί η ανάγνωση και το μοίρασμα της με άλλους φίλους του βιβλίου. Ο μυστικός κώδικας που σηματοδοτεί η μύηση στο βιβλίο και την μουσική, η ελευθερία στη σκέψη, η αποδοχή του διαφορετικού και το μικρόβιο της φιλανανγωσίας, μεσα από καθημερινές ισοτρίες.

Το δεύτερο κομμάτι του βιβλίου, που το καθιστά μοναδικό, η περιγραφή των πελατών και των σχέσεων τους με το κατάστημα. Εποχιακοί, συνδρομητικοί, τουρίστες και περίεργοι, όλοι είναι εκεί. ‘Άνθρωποι που θα μπουν για να ζεσταθούν από τη βροχή ή για να διαμαρτυρηθούν για το κρύο στο βιβλιοπωλείο (παρά τις φιλότιμες προσπάθειες του Σον να αποκαταστήσει τη θέρμανση και μόνωση). Άνθρωποι που θα ζητήσουν έκπτωση στην προσφορά. Άνθρωποι που θα ζητήσουν να αγοράσουν το βιβλίο στην αρχική αναγραφόμενη τιμή που ίσως είναι σε νομίσματα ακόμη και εκτός κυκλοφορίας. Όσοι πουλάνε και δεν ικανοποιούνται από την τιμή που τους δίνεται, γιατί είναι πεπεισμένοι ότι έχουν μοναδικά κομμάτια. Πελάτες που πετάνε από την χαρά τους γιατί ανακαλύπτουν βιβλία που τα ψάχνουν χρόνια, ή τους φέρνουν σε επαφή μέσω σημειώσεων και αφιερώσεων με το παρελθόν τους ή της οικογένειας τους. Το βιβλιοπωλείο είναι ένα χωνευτήρι αναμνήσεων και στιγμών που διαφυλάττει, με τα βιβλία χάρτινους φύλακες και τον Σον Μπάιτελ ακοίμητο θεματοφύλακα.

Το βιβλίο είναι γραμμένο με την μορφή καθημερινού ημερολογίου, με μερικές πολύ όμορφες λεπτομέρειες, που τονίζουν την αλλαγή ανάμεσα στο φυσικό και το ηλεκτρονικό εμπόριο και σε κάνουν συμμέτοχο στην αγωνία αλλά και τις όμορφες στιγμές του παλιο βιβλιοπώλη. Έτσι διατηρεί αμείωτο το ενδιαφέρον του αναγνώστη, λειτουργώντας σαν ένα ζωντανό χρονικό μια επιχείρησης αλλά και μας τέχνης που χάνεται.