“Dead rockers society”- Παναγιώτης Παπαιωάννου (Δίαυλος)

Αυτό το βιβλίο ήρθε στα χέρια μου χάρη στον Φίλιππο Κατσικάρη, φίλο και συνοδοιπόρο στη μουσική. Το συγγραφέα του δεν το γνωρίζω προσωπικά αν και διαβάζοντας κομμάτια του βιβλίου, βλέπω ότι έχουμε διασταυρωθεί σε συναυλιακους χώρους και έχουμε αποτυπώσει την ιστορία διαφορετικά. Ο Παναγιώτης Παπαιωάννου, μάχιμος δικηγόρος δεν μας παρουσιάζει ακόμη μια ανάλυση της νομικής τέχνης (το επιστήμη δεν μπορεί να έχει θέση στις θεωρητικές κατευθύνσεις αλλά τη δική του ανάγνωση στην ροκ ιστορία. Ακριβώς αυτό το χαρακτηριστικό του βιβλίου το καθιστά μοναδικό για την ως τώρα Ελληνική ροκ βιβλιογραφία. Ο ΠΠ αποφάσισε να αναφερθεί σε ροκ μορφές/ήρωες/καταραμένους που διαμορφώνουν την ροκ «ιδεολογία» και τρόπο ζωής ακόμη και τώρα χρόνια μετά το θάνατο τους. Σε ένα πραγματικά χορταστικό βιβλίο 415 σελίδων ξετυλίγει αναλυτικότερα ή επιγραμματικότερα τη ζωή ή κάποιες σημαντικές στιγμές 29 χαρακτήρων που με τον τρόπο τους σηματοδότησαν την ροκ μουσική και κουλτούρα ή αντικουλτούρα κύρια από το τέλος των 60ς ως σήμερα.

Μιας και είναι ένα βιβλίο για τη μουσική, θα το παρουσιάσω αναλόγως, όπως παρουσιάζω χρόνια τώρα τις δουλείες καλλιτεχνών. Ο ΠΠ έχει κάνει μια πολύ καλή δουλειά στην έρευνα για τους ήρωες του. Επίσης έχει επιλέγει να παρουσιάσει συγκεκριμένα άτομα, που το κοινό χαρακτηριστικό τους είναι ότι είναι νεκροί. Ξέρει να εκπλήσσει τον αναγνώστη όταν έχει παρουσίες όπως του Sam Kinison, John Belushi, Mike Hutchence κωμικούς και ποπ ροκ καλλιτέχνες αλλά και μορφές λιγότερο προβεβλημένες βλπ Felix Papparaldi (MOUNTAIN), Roy Buchanan. Στο κομμάτι της έρευνας έχει κάνει πολύ καλή δουλειά, ενώ η παρουσίαση της βιβλιογραφίας αποτυπώνει την προσπάθεια του το έργο να σταθεί με επιστημονικά κριτήρια και όχι έωλες αναφορές και μόνο προσωπικές εμπειρίες. Σαν αποτέλεσμα λοιπόν θα κρατήσει ζωντανό το ενδιαφέρον του αναγνώστη για δύο λόγους. Καλύπτει καλλιτέχνες που εδώ και χρόνια μόνο ξένα κυρίως Αγγλικά και Αμερικάνικα περιοδικά αναφέρουν την ζωή τους , πιο ολοκληρωμένα σε αφιερώματα και ενισχύει την δυνατότητα πρόσβασης σε όποιον ασχολείται σχετικά επιφανειακά με την ροκ μουσική και δεν έχει τον χρόνο να έρθει σε επαφή μαζί τους μέσω των βιογραφιών κυρίως, που πλέον κυκλοφορούν άφθονες. Επίσης επικεντρώνεται σε μουσικούς που έχουν επηρεάσει την ροκ κουλτούρα, θέλοντας να δώσει το στίγμα τους σε μια κατάσταση μετα θάνατον, που παραμένει, την επιρροή τους στο νεολαιίστικο και όχι μόνο κίνημα, με την μουσική αλλά και τη στάση ζωής τους. Αυτό το σημείο του βιβλίου επιτυγχάνεται πλήρως και χωρίς πολιτικολογίες και άσκοπη επαναστατικότητά σε μεγάλο βαθμό αποτελεί ένα πολύ καλό ανάγνωσμα για τον 15αρη του σήμερα αλλά και τον σαραντάρη που θεωρεί ότι τα playlist των Rock και Red είναι ροκ σταθμοί και μουσική. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αναμασήματος Rory Gallagher με τα πέντε τραγούδια του που θα ακούσουν από το ραδιόφωνο από ένα εκπληκτικά μεγάλο και πλούσιο δισκογραφικό παρελθόν. Επίσης στα συν του βιβλίου, η εναλλαγή μεταξύ προσωπικών εμπειριών, πώς ήρθε σε επαφή με τον καλλιτέχνη, πως ο ίδιος διεύρυνε τα ακούσματα του, ξεκινώντας από την Κόρινθο και φτάνοντας φοιτητής στην Αθήνα, με πρώτα ακούσματα το hard rock, heavy metal και διευρύνοντας τα. Παρουσιάζει μια σκηνή και μια κατάσταση, που αποτελεί το έναυσμα για τους περισσότερους από εμάς να αναπτύξουμε το μουσικό αισθητήριο μας. Η προσωπική πινελιά, βοηθά να γίνει πιο εύπεπτο το αντικείμενο στον μέσο αναγνώστη.

Το βιβλίο όμως έχει και μερικά σημαντικά μειονεκτήματα. Η προσωπική ματιά, μιας και είμαστε κοντά στην ηλικία είναι bias, με θέματα. Η metal κοινότητα στην Ελλάδα που αναπτύχθηκε στα 80ς ως συνέχεια των ροκάδων της μεταπολίτευσης αποτέλεσε κλειστό κύκλωμα, αλλά φανατικά μουσικόφιλο, που άλλαξε περίπου στις αρχές των 90ς με τα Rock City,Happening και την επαφή με τα ξένα μουσικά περιοδικά. Τότε ο μουσικόφιλος μεταλάς ήρθε σε επαφή με το punk, blues, southern ,fusion, jazz ενώ ο συνήθως «κολλημένος» με άρνηση και για τα βασικά Αγγλικά , παρέμεινε στην αγιοποίηση του metal και των μουσικών του, περιχαρακωμένος στα στενά πλαίσια του ιδιώματος. To εισαγωγικό σημείωμα του Θ.Μανίκα περιγράφει την μουσική σκηνή με το γνωστό ύφος των «ενναλακτικών» που με τις παρωπίδες τους σνόμπαραν το metal, αλλά τους άρεσαν οι MOTOREHAD μιλώντας για αυτούς ως rock n roll σχήμα. Σε ένα βιβλίο ενός έστω και πρώην (?)metal οπαδού, με αγάπη στο ιδίωμα, τέτοια εισαγωγικά σημειώματα, προσβάλλουν την συλλογική μνήμη όλων εμάς που υποστήκαμε τον κοινωνικό αφορισμό της εναλλακτικής και σαφέστατά πιο mainstream ροκ σκηνής στην Ελλάδα, αλλά παραμείναμε ανοικτόμυαλοι, χωρίς αναγκαστικά να αποδεχτούμε οιτ υπάρχει καλύτερο η χειρότερο είδος ροκ μουσικής ή γενικά μουσικής γενικότερα. Το Ρόδον που πολύ ωραία αναφέρει ο ΠΠ στις συναυλίες των MOTOREHAD k RAMONES στηρίχθηκε επι το πλείστων στις metal συναυλίες και όχι στο άνευρο κοινό της εναλλακτικής σκηνές με τον γνωστό και αναίτιο εστετισμό. Ο ΠΠ δεν έχει προσωπική γνωριμία με τους καλλιτέχνες που παρουσιάζει και αυτό είναι προς όφελος του αναγνώστη, μιας και κάνει μια προσέγγιση ως ερευνητής και ακροατής. Το μειονέκτημα είναι ότι ως ακροατής έχει προσωπικές επιλογές για περιόδους που του ταιριάζουν και πχ στον Gary Moore είναι προκατειλημμένος. Η περίοδος των blues και μετά στην Ελλαδα ήταν μια αποτυχία και αργότερα παγκόσμια. Ο ίδιος ο μουσικός δεν ήθελε πια να παίζει hard rock και αυτό περιγράφεται ήπια, για να μην «χαλάσει» η εικόνα του, ενώ η περιγραφή της Ελληνικής συναυλίας του, εμπεριέχει το προσωπικό στοιχείο που αλλοιώνει την αλήθεια του κουρασμένου μουσικού που έχει αποκοπεί από το κοινό του παίζοντας αυτό που ο ίδιος θέλει σε ένα κοινό που έχει μείνει στο “We want moore”. Αντίστοιχα με τους MOTORHEAD ιστορικές ανακρίβειες για ΜΑΤ και οπαδούς ή στη συναυλία των RAMONES που δεν περιγράφεται το μισοάδειο ΡΟΔΟΝ και το «ξύλο» στις πρώτες σειρές ως έχει ,αλλά και οι αναφορές στους φοιτητές της φαρμακευτικής Αθηνών που είναι ωραίες, αλλά επειδή ήμασταν μετρημένοι στα δάχτυλα ποιοι ακούγαμε ροκ και hard rock , παρατσούκλια στην σχολή δεν είχαν θέση. Τέλος η προσωπική εμπειρία με τον μεγαλύτερο φίλο που ακούει metal και τον μυεί , είναι μια ωραία εικόνα μιας εποχής που καταρρίφθηκε από τα περιοδικά και το ραδιόφωνο καθώς και την μουσική ευρυμάθεια και αγγίζει λίγο γραφικές απεικονίσεις, μιας μειονότητας μεταλλάδων.

Από την άλλη η προσωπική άποψη για την γνωριμία με τον Cocker , τους blues brothers το πώς ήρθε σε επαφή δίνει άλλο χρώμα. Κουραστική είναι επίσης η εμμονή του στις κασέτες και την άρνηση του να μπει στην αγορά cd. Προσωπικές επιλογές και εμμονές που από ένα σημείο και μετά μειώνουν την αξία του κειμένου, οι πηγές είναι πηγές. Το άλλο μεγάλο μειονέκτημα, είναι ότι υπάρχουν γλωσσικά λάθη, που σε κείμενο δικηγόρου εκπλήσσουν και ακόμη περισσότερο φανερώνουν ότι μπορούσε να γίνει λίγο καλύτερη επιμέλειά. Οι αγγλικοί όροι/τοπωνύμια έχουν μεταφραστεί, πράγμα που ενοχλεί τον αναγνώστη του είδους. Η υπερβολική χρήση σε κάποια άρθρα βιβλιογραφίας και αποσπασμάτων, το καθιστά καθαρά ερευνητικό αν και με ωραίες συνδέσεις και το γενικότερο θέμα της γλώσσας. Όσοι διαβάζαμε ΠΟΠ Κ ΡΟΚ και Ηχο ξέρουμε ότι η γενιά των μουσικών δημοσιογράφων των 80ς προσπαθούν να εντυπωσιάσουν με δαιδαλώδεις αναφορές και γλωσσικά τερτίπια. Ο χειμαρρώδης λόγος του ροκ ν ρολ είναι διαφορετικός από τους γλωσσικούς μαιάνδρους του ΠΠ που σε κάποια σημεία κάνουν το κείμενο βαρύ και κουραστικό.

Θα κλείσω όμως με ένα ακόμη στοιχείο, θετικό αυτή τη φορά. Η ιδιότητα του ως νομικός δίνει μα άλλη διάσταση στην προσέγγιση στα θέματα των Buchanan, Hendrix, Bon Scott, Mike Hutchence θέματα όχι τόσο γνωστά στο Ελληνικό κοινό.

Εν κατακλείδι αν ανήκετε στους ανθρώπους που η ροκ ιστορία και μυθολογία αποτελούν τμήμα της ζωής σας και θέλετε ένα βιβλίο στα Ελληνικά, με προσωπικό χρώμα σε κάποιους καλλιτέχνες άνισο αλλά σωστά δομημένο αξίζει να αγοράσετε το “Dead rockers society”. Aν έχετε παιδιά και θέλετε να τα μυήσετε στη γενικότερη ροκ κουλτούρα πάλι θα το συστήσω. Αν όμως διαβάζετε μουσικά περιοδικά και έχετε προλάβει όπως λέει και ο ΠΠ τις κασέτες, τότε μπορείτε να το έχετε στα υπόψη , δεν θα βοηθήσει περισσότερο από μια αναδρομή στα περιοδικά στην αποθήκη σας. Συνολικά μια αξιόλογη προσπάθεια με μερικά τρανταχτά λάθη, που όμως δεν θα αποτρέψουν να πάρει ένα τίμιο 7/10.