George Pelekanos: "The martini shots and other stories"

Χαράς ευαγγέλιο για τους απανταχού φίλους της μοντέρνας αστυνομικής λογοτεχνίας, με την κυκλοφορία του καινούργιου βιβλίου του Ελληνοαμερικανού Τ.Πελεκάνος. Η διαφορά με τις προηγούμενες δουλειές του, είναι ότι πρόκειται για μικρές αυτοτελείς ιστορίες, που κάποιες αποτελούν την αρχή της ζωής, ηρώων του Πελεκάνος, που διαδραμάτισαν κεντρικό ρόλο στα προηγούμενα βιβλία του.

Οι ιστορίες, αποτελούν ακόμα μια φορά, μια ζωντανή απεικόνιση της ζωής των μειονοτήτων και των μεταναστών στην Washington DC. Δουλεμένοι χαρακτήρες περιθωριακών, όπως ήρωας της ιστορίας «ο έμπιστος πληροφοριοδότης», με κεντρικό χαρακτήρα έναν χρήστη ουσιών, που προσπαθεί μέσα από τις πληροφορίες που δίνει για ένα φόνο στην αστυνομία, να αποκτήσει την χαμένη του «υπόληψη» απέναντι στον πατέρα του, αλλά και να γίνει ο ίδιος, κάτι παραπάνω από έναν «παρατημένο» στα πιτ της ζωής. Το τέλος όμως του διηγήματος, είναι γεμάτο ρεαλισμό και πικρία, με τις αχτίδες μιας πιθανής δικαίωσης, να αφήνονται στην ευσυνειδησία της αστυνομίας και την προνοητικότητα, που ο δρόμος, εφοδίασε τον «πληροφοριοδότη». Προδοσίες, έρωτες, χρήση, όπλα, κουλτούρα της ραπ μουσικής και των σκοτεινών δρόμων της Αμερικάνικης μεγαλούπολης, σε ένα ανατριχιαστικά ρεαλιστικό διήγημα.

Το μπάσκετ ως μοχλός σύγκρουσης, μεταξύ ενός νεαρού μαύρου με ελπίδες για το κολέγιο και του αρχηγού μιας τοπικής μικροσυμμορίας θα δώσει ένα αέρα από τη νεανική κουλτούρα των κλαμπ, της μαύρης μουσικής , αλλά και της σύγκρουσης μεταξύ λευκής αστυνομίας, μαύρων στις φτωχογειτονιές της Washington. Το ίδιο το μπάσκετ, θα είναι και αυτό που θα δώσει την λύτρωση, στο νεαρό, έστω σαν οδό στιγμιαίας διαφυγής από την πραγματικότητα.

Η οικογένεια του Βαν (Ευάγγελος) Στέφανος, που έγινε πολυφυλετική και οδήγησε στην απόκτηση και μεγάλωμα, του κεντρικού ήρωα αρκετών βιβλίων του Πελεκάνος, του Σπίρο Στέφανος, αποτελεί τον κορμό της ιστορίας του με τίτλο «Ο εκλεκτός». Η πολυπολιτισμικότητα που διακρίνει και τον ίδιο τον συγγραφέα, σε ένα σχεδόν αυτοβιογραφικό κείμενο, για την δημιουργία της μεγάλης Ελληνικής οικογένειας, μέσα από υιοθεσίες.

Η αναζήτηση ενός ύποπτου για απάτη και η κάθοδος στα φτωχοσυνοικίες της Βραζιλίας, για έναν ερευνητή υποθέσεων, με ένα τέλος σχόλιο στην ανάγκη για επιβίωση, αποτελεί τον κορμό, ενός διηγήματος με τίτλο «Όταν είσαι πεινασμένος». Ο αγώνας για ανέλιξη, τα λάθη από τον εφησυχασμό, όταν πια φτάσεις στον στόχο σου και αποκοπείς από τις ρίζες σου, στο πρόσωπο ενός Λατίνοαμερικανού μετανάστη, που Αμερικανοποιείται, ρίχνοντας τις άμυνες, που τον έκαναν να πετύχει. Όλα αυτά οδηγούν στο τέλος το. Ενα τέλος που προκαλεί με τον ωμό κυνισμό του, τις βολεμένες συνειδήσεις των δυτικών αναγνωστών.

Το πιο προσωπικό διήγημα είναι το ομότιτλο. Με φόντο τα γυρίσματα μιας αστυνομικής σειράς, ο κεντρικός ήρωας, ο σεναριογράφος Victor Ohanion από συγγραφέας και δημιουργός σεναρίων της σειράς, γίνεται ο ίδιος ήρωας σε μια ιστορία διαλεύκανσης του φόνου ενός μέλους του συνεργείου. Γνωρίζει έτσι από πρώτο χέρι, την αδρεναλίνη, την έξαψη της στιγμής αλλά και τον φόβο, με την εμπλοκή έστω και με τους «μικρούς» του υποκόσμου. Με αφορμή την μετάβαση από την συγγραφική καρέκλα, στον πραγματικό δρόμο, ο Πελεκάνος, μας δίνει μια στιβαρή παρουσίαση των στιγμών δημιουργίας των αστυνομικών σειρών στις Η.Π.Α (μην ξεχνάμε και τον ρόλο του στην πολύ πετυχημένη σειρά The wire) με τον μικρόκοσμο ηθοποιών, συγγραφέων και τεχνικού προσωπικού, να καταλαμβάνει τον χώρο και να αποσπά την προσοχή μας, πολύ περισσότερο από την αστυνομική πλευρά της υπόθεσης. Η εμπειρία του Πελεκάνος από το The wire μεταφέρεται στο χαρτί και δίνει άλλη διάσταση σε αυτό το κρυφοκοίταγμα στα παρασκήνια του πως γυρίζεται, μια αστυνομική σειρά. Η διάσταση μεταξύ της τελικής εικόνας και των γυρισμάτων αλλά και μεταξύ των χαρακτήρων των αστυνομικών που περιγράφει αλλά και των εγκληματιών και του πραγματικού κόσμου, είναι χαώδης και προβάλλεται έντονα μέσα από τον πολυσυλλεκτικό σε φράσεις και εκφράσεις συγγραφέα της σειράς.

Τις ιστορίες συμπληρώνουν, μια ιστορία για έναν Έλληνα μετανάστη, που η ανέλιξη του περιλαμβάνει, υπομονή, επιμονή, φόνους και ηθική αδιαλλαξία, όπως ο κάθε πεινασμένος Έλληνας, που έλπιζε για κάτι καλύτερο στις αρχές του 20 ου αιώνα στις ΗΠΑ. Με έμμεσα αλλά πολύ πετυχημένα σχόλια, για το εργατικό κίνημα της εποχής.

Ένα απολαυστικό διήγημα, το «Ο πλαστικός Πάντι» για την ενηλικίωση, ενός πραγματικού παρία της κοινωνικής ζωής, που μέσα από την ανακάλυψη της Ιρλανδικής ταυτότητας του, ανακαλύπτει ξανά τον κόσμο, μαζί με το ατελείωτο μεθύσι, το «φτιάξιμο» με την κοκαΐνη, τον ρατσισμό και τον εκφοβισμό, που υποβόσκουν στα χαμηλά εργατικά στρώματα των ΗΠΑ, ασχέτως χρώματος.

Στο «Δωμάτιο της κυρίας Μαίρη», δύο νεαροί, που ασχολούνται με το μικροεμπόριο χασίς, οδηγούνται στην φυλακή και στη συνέχεια στην εκ διαμέτρου αντιπαράθεση, με τον ιδιωτικό δικηγόρο ο ένας και τον δικηγόρο της πολιτείας ο άλλος. Δύο κόσμοι, που συνυπάρχουν και μέσα από την σύγκρουση για την επιβίωση, οδηγούνται σε ακραίες πράξεις, με μόνο σκοπό την πολυπόθητη ελευθερία. Τα παραπτώματα είναι μάλλον μικρά, αλλά η πολιτεία εστιάζει την αυστηρότητα της, στους μικροεγκληματίες και ο Πελεκάνος, εύστοχα το σχολιάζει μέσα από αυτή την ιστορία. Παράλληλα είναι ένα διήγημα, για την νεανική φιλία, που η ενηλικίωση και η ανάληψη των ευθυνών βάζει σε δοκιμασία, αλλά και για την πίστη και τους σιωπηρούς κανόνες του υποκόσμου, αναφορικά με την εχεμύθεια. Σφιχτό, γεμάτο συναισθηματική φόρτιση και ερωτηματικά, που μόνο ο δρόμος μπορεί να απαντήσει και όχι τα σακάκια και οι γραβάτες της αστικής τάξης. Το τέλος, ποτισμένο με Χριστιανική φιλανθρωπία, τονίζει ακόμη περισσότερο , την γύμνια του συστήματος, την απώλεια και τα αδιέξοδα της ζωής στα προάστια για μεγάλο μέρος της Αμερικανικής νεολαίας.

Έχοντας καιρό να διαβάσω σειρά αυτοτελών ιστοριών του Πελεκάνος, αν η τι άλλο, απόλαυσα το κλασικά λιτό, αλλά μουσικό γράψιμο του. Τις αναφορές του στην Ελληνική ομογένεια, την μαύρη κουλτούρα, τις νοερές περιδιαβάσεις με τους ήρωες του στους δρόμους και τα προάστια της Washington. Απολαυστικά γλαφυρός, μεταφέρει την αίσθηση του The Wire στο χαρτί, με τον γνωστό του τρόπο, σαν ένα καλό fusion σχήμα, που αναμιγνύει, rock, soul, funk για να δημιουργήσει ένα τελικό αποτέλεσμα, δυναμίτη. Μέχρι να ακολουθήσει η Ελληνική μετάφραση, αρκεστείτε στο πρωτότυπο, όπως κ εγώ.