Zοσέ Σαραμάγκου –Το ταξίδι του ελέφαντα εκδ Καστανιώτη, σελ 193

Ο Πορτογάλος βραβευμένος με Νομπέλ συγγραφέας , πραγματοποιεί ακόμα μια συγγραφική απόπειρα, προσανατολισμένη στο άγνωστο. Με άξονα , μια ιστορική αναφορά για την μεταφορά ενός Ελέφαντα από την Πορτογαλία στην Αυστρία, τον 16 ο αιώνα, ξετυλίγει μια ιστορία, κατά τον κλασικό του τρόπο. Ατελείωτα κείμενα, με τη στίξη και τις παραγράφους εξαφανισμένες, με έναν λεκτικό και ιδεολογικό χείμαρρο, να συμπαρασύρει τον αναγνώστη στο διάβα του.

Ο σχολιασμός της σύγκρουσης κ τελικά συνύπαρξης δύο διαφορετικών κόσμων, μέσα από τον Αυστριακό αυτοκράτορα και τον Πορτογάλο λοχαγό του Ιππικού με τον Ινδό οδηγό-φροντιστή του ελέφαντα, είναι απολαυστική. Αποικιοκρατική Ευρώπη, χριστιανισμός, μοναρχία και ιερά εξέταση, σε αντιδιαστολή με  τον άξονα ζώο, φροντιστής, φύση, πολυθεϊστική κοινωνία, Ινδία των μαχαραγιάδων αλλά και των πολυθεϊστών, πληβείων.

Ο μαχούτ (φροντιστής) ξεκινά ως συνοδός του ελέφαντα και μαζί με τον  Σολομώντα (το όνομα του) αποτέλεσε τελικά τον πρεσβευτή, για την μύηση της  Νότιας κ κεντρικής Ευρώπης στο νέο, το διαφορετικό, το μυθικό. Από τους χωρικούς των Πυρηναίων, στους Ιταλούς κ Αυστριακούς χωρικούς των  Άλπεων, κανείς δεν μένει ατάραχος μπροστά στον όγκο του ελέφαντα και την μυθική υπόσταση που αποκτά η γονυκλισία του (κατ εντολή) στην εκκλησία του ΑγΑντωνίου στην Βενετία.

Η περιγραφική δύναμη του Σαραμάνγκο, μαζί με την σκιαγράφηση χαρακτήρων από έμμεσες αναφορές, από σχολιασμό σε γεγονότα του σήμερα, με αναφορά σε καταστάσεις του χθες, καθιστούν το βιβλίο αυτό μια ακόμα άσκηση στην γραφή, που πρώτος αυτός εισήγαγε. Μονοκόμματη αλλά και ελαστική,  υπαινικτικά σαρκαστική, με λεπτές ισορροπίες ανάμεσα στον Νοτιοαμερικανικό  σουρεαλισμό και την παραμυθένια αίσθηση του Μαρκές κ εξίσου κοντά στο κλασσικό στιβαρό λόγο των Ευρωπαίων δασκάλων ,όπως ο Σταντάλ και ο Τολστόι, όλα αυτά προσαρμοσμένα στο μυθιστόρημα, ιστορικό αλλά και φαντασίας, που μεταλλάσσεται, μαζί με την εξέλιξη της πορείας του  ελέφαντα.

Κριτικός, εμπαικτικός, μαγευτικός αλλά και τεχνίτης του λόγου, των καταστάσεων, των ανθρώπινων χαρακτήρων, με ιδανική χρήση των επιθέτων κ των παρομοιώσεων, κυριολεκτικά, μεγαλουργεί μέσα στο μονολιθικό του κειμένου. Κουράζει με το μακροσκελές των προτάσεων του, αλλά συνάμα την ίδια στιγμή, η οξυδέρκεια του και η μαγεία της ματιάς του, μας απογειώνει. Ένα βιβλίο που συνδυάζει κοινωνικό. πολιτικό σχολιασμό, με μια Ευρώπη που η εποχή των ανακαλύψεων, μόλις έχει αρχίσει να την αγγίζει, με το ευαίσθητο βλέμμα της αποδοχής., ενσωμάτωσης του άλλου, του διαφορετικό.

Σαν βιβλίο, αποτελεί μια ακόμα καλή στιγμή για τον Σαραμάγκου  αν κ το μοντέλο γραφής που επέλεξε, γίνεται σε στιγμές  δυσκίνητο και ογκώδες σαν τον ελέφαντα του. Η  συναισθηματική φόρτιση, άλλων βιβλίων του, έχει υποκατασταθεί από μια υφέρπουσα κοινωνική-πολιτική  παρακολούθηση κ σχολιασμό. Αξίζει να το διαβάσει κανείς, για να δει πόσο  επίκαιρη κ σημερινή  μπορεί να γίνει μια πραγματική ιστορία του 16ου αιώνα σήμερα. Ακόμα για να δει ότι οι διαφορετικοί κάθε αιώνα, είτε λέγονται χίπηδες. είτε metal  οπαδοί, είτε punk, είτε beatnick , πάντα θα υπάρχουν και θα προκαλούν τρόμο αλλά και αισθήματα ευφορίας σε όσους τολμούν τνα τους γνωρίσουν.

Ένα βιβλίο για μια ανάγνωση, χωρίς διακοπές, από έναν συγγραφέα, που αγαπά το παιχνίδισμα της γλώσσας, όσο και τον ήχο των λέξεων όταν ρέουν  σαν ποτάμι.