STASILAND- Ιστορίες πίσω από το τείχος του Βερολίνου - Anna Funder (Εκδόσεις Οκτώ)

Όταν η ιδιωτικότητα και η ελευθερία της σκέψης αποτελεί έγκλημα…η Στάζι ξέρει, η Άννα Φάντερ, μιλά με θύτες και θύματα μιας εποχής τόσο κοντινής και τόσο απόμακρης, στην καρδιά της Ευρώπης.

---

Το συγκεκριμένο βιβλίο έπεσε στα χέρια μου, όταν το εντόπισα στην Έκθεση βιβλίου το φθινόπωρο του 18. Το διάβασμα του ήταν μια πολυτέλεια, γιατί οι ιστορίες που περιέχει είναι σκληρές, αδιανόητες για όλους εμάς, που έχουμε μάθει να ζούμε κατά το δοκούν, στον Δυτικό κόσμο, με τον έλεγχο των προσωπικών ελευθεριών να είναι πολύ πιο συγκεκαλυμμένος. Ταυτόχρονα επειδή πρόκειται για πραγματικές προσωπικές ιστορίες που συνέλεξε η Αυστραλέζα δημοσιογράφος Άννα Φάντερ, έχει την αίσθηση και την οσμή της πρώην Ανατολικής Γερμανίας σήμερα. Τη νοσταλγία για την ασφάλεια και την σταθερότητα, σε μια χώρα που τα πάντα ήλεγχε το κράτος. Το μόνο που χρειαζόταν ήταν η πρόθυμη συνεργασία και να απεμπολήσεις την ατομικότητα σου, προς όφελος του κρατικού καλού, του Σοσιαλιστικού ιδεώδους. Απλά πράγματα, όπως κάθε οργανωμένη θρησκεία ο εφαρμοσμένος σοσιαλισμός, πήρε το ναζιστικό πρότυπο παρακολούθησης και το εξέλιξε σε μια χώρα όπου ο καθένας ήταν εν δυνάμει καταδότης.

Η Φάντερ, ξεκινά την αφήγηση της με την ιστορία μια γυναίκας από τη Λειψία που αναζητεί τις συνθήκες θανάτου του συντρόφου της Τσάρλι, που αν η τοποθεσία της Λειψίας άλλαζε σε Χιλή με Πινοσέτ, όλοι θα έκλαιγαν με μαύρο δάκρυ και συνεχίζει με μικρές ανθρώπινες ιστορίες. Μια γυναίκα που το παιδί της για να ζήσει πρέπει να εγκαταλειφθεί στη Δυτική Γερμανία για καλύτερη ιατρική περίθαλψη. Μιας σπουδάστριας της Γιούλια, τη δεκαετία του 80 που λάτρευε τις ξένες γλώσσες και πίστευε στη εναλλακτική πρόταση που αποτελούσε η Α.Γερμανία απέναντι στην παρακμάζουσα Δύση. Όμως η ερωτική σχέση της με έναν «ξένο», Ιταλό και η άρνηση της να γίνει πράκτορας, θέτει σε κίνδυνο όλη της την οικογένεια, κινούμενη στα όρια των αντοχών της Στάζι.

-«Δεσποινίς , δεν είστε άνεργη» της αγριοφώναξε.

-«Και βέβαια είμαι» είπε η Γιούλια. «Αλλιώς γιατί να βρίσκομαι εδώ πέρα?».

- «Εδώ είναι Γραφείο εργασίας, όχι Γραφείο ανεργίας. Δεν είστε άνεργη: «ψάχνετε για δουλειά».

-Η Γιούλια δεν πτοήθηκε « Ψάχνω για δουλειά» της είπε, «επειδή είμαι άνεργη»…

-Η γυναίκα άρχισε να φωνάζει δυνατά…. «Δεν υπάρχει ανεργία στη Λαοκρατική Δημοκρατία της Γερμανίας!»

---

Η πτώση του Τείχους, η αναίμακτη διάλυση της Στάζι, η εξαφάνιση των αρχείων και η ανασύσταση τους από μια μικρή ομάδα ατόμων καθώς πολλά από αυτά τα στοιχεία δεν πρέπει να κυκλοφορήσουν, για να μη διαταράξουν τη ζωή όσων επέζησαν, συνδυάζονται με τη νοσταλγία της σπιτονοικοκυράς της Άννα, για την ασφάλεια της πρώην Α. Γερμανίας με την οικονομική ευστάθεια, που βασίζεται στο Κράτος. Όλοι έχουμε κάτι, αυτό που μα δίνει απλόχερα το κράτος. Οι μεθυσμένοι στο δάσος στην ενωμένη Γερμανία, μακάριοι μέσα στο αλκοόλ και την αποτυχία να ενταχθούν σε οποιοδήποτε καθεστώς είναι πολλοί πιο ανθρώπινοι από τους πρώην πράκτορες της Στάζι που η Φάντερ ανακαλύπτει με αγγελίες και διηγούνται τις ιστορίες τους, δίχως ίχνος οι περισσότεροι μεταμέλειας. Οι συγκρίσεις με το προηγούμενο καθεστώς της Γερμανίας το Ναζιστικό και τις πρακτικές του είναι αναπόφευκτες και απλά τονίζουν τις ομοιότητες των απολυταρχικών καθεστώτων. Μικρές ανθρώπινες αλήθειες, ιστορίες όπως αυτή του ροκ μουσικού Κλάους Ρενφτ , που έπρεπε να καταδώσει για να επιζήσει ή απλά να χαθεί στη λήθη τη μπίρας. Ιστορίες δίχως πολιτικά κίνητρα, ανθρώπων ,που ζήτησαν απλά δικαιώματα, όπως της ελεύθερης μετακίνησης, της ελεύθερης σκέψης, της ιδιωτικότητας, αλλά εγκλωβίστηκαν μία νύχτα πίσω από συρματοπλέγματα, με την οικογένεια τους στην άλλη πλευρά ενός τεχνητού τείχους, μέχρι να έρθει η αλήθεια για τον Χόνεκερ, τον Μίλκε και την παρέα τους, με τις επαύλεις κτλπ.. Ιστορίες τρέλας, που θυμίζουν Κάφκα στο πολυτελές κτίριο της Στάζι με το ειδικό σούπερ μάρκετ… Αν διαβάσετε αυτό το βιβλίο και νοσταλγήσετε την Λαϊκή Δημοκρατία της Γερμανίας έχετε δύο επιλογές, ψυχίατρο ή να αγοράσετε καθρέφτη για να φτύσετε τον εαυτό σας.

---

Ακούγεται συνοδεία δισκογραφίας των RAMMSTEIN