Βασίλης Παλαιοκώστας- «Μια φυσιολογική ζωή» (εκδόσεις των συναδέλφων)

Αυτό το βιβλίο το αγόρασα , ωθούμενος από μια χρόνια ανάγκη μου να παρακολουθώ ανθρώπους που με το δικό τους τρόπο, κινούνται εκτός συστήματος βλπ Ζακ Μερσίν (Ένστικτο του Θανάτου), Ηλίας Πετρόπουλος (Το εγχειρίδιον του καλού κλέφτη), Ε. Μπαλέρμας (Ημερολόγιο ενός βαρυποινίτη). Βιβλία που διαβάζοντας σε νεαρή ηλικία, απομυθοποίησαν τον όρο «παράνομος». Ο Βασίλης Παλαιοκώστας, αδελφός του διαβόητου Νίκου, ληστές τραπεζών κατ επάγγελμα και κατ εξακολούθηση και οι δύο, έχει στοιχεία των παραπάνω παρανόμων (δεν χρησιμοποιώ τον όρο εγκληματίας, γιατί είναι αμφιλεγόμενος ακόμα και για τους χαρακτήρες του Πετρόπουλου). Το βιβλίο του είναι μια μίξη φιλοσοφικής θεώρησης της ζωής του στις παρυφές του συστήματος και εκτός αυτού αλλά και μια κριτική θεώρηση του Ελληνικού Σωφρονιστικού και Δικαστικού συστήματος. Παράλληλα είναι η «αγιοποίηση» εν μέρει ενός ανθρώπου που έκανε τις επιλογές του. Να ζεί εις βάρος των πολλών (τα χρήματα στις τράπεζες δεν αποτελούν προϊόν λεφτόδεντρου) αλλά παραθέτει την δική του, σεβαστή πάντα, αλλά οχι και αναγκαία σωστή άποψη.

Σε ένα πρώτο επίπεδο, σαν αυτοβιογραφία ενός ληστή τραπεζών, είναι πολύ ενδιαφέρον γιατί απομυθοποιεί καταστάσεις και ανθρώπους, εντός του υπόκοσμου αλλά και των διωκτικών αρχών. Φανερώνει έναν κακοποιό παλιάς κοπής, με ηθικές αρχές και αυτό από μόνο του, με την διασταύρωση των στοιχείων που περιγράφονται από την μεγάλη συχνότητα του σε δικαστικές αίθουσες και το ανηλεές κυνηγητό για κακουργήματα που δεν έχει διαπράξει, τον καθιστά πιο ανθρώπινο και κάποιες φορές συμπαθή. Είναι μια ρεαλιστική απεικόνιση, του τι σημαίνει να στοχοποιείσαι από το Κράτος αλλά και της προσωπικής του δύναμης στην αντιμετώπιση των διώξεων, των ατυχιών. Σημαντικό στοιχείο, που δείχνει την ποιότητα του ανθρώπου, η ανάγκη του να καταφύγει στην ένοπλη δράση, μόνο ως τρόπο να αποφύγει την σύλληψη, προσπαθώντας να μην σκοτώσει αλλά και η μπέσα μεταξύ αυτού και των «συναδέλφων» του, που η απώλεια της τον κλονίζει σε αρκετές περιπτώσεις. Αποκορύφωμα του κομματιού της περιγραφής της δράσης του ως ληστή αλλά και ως κρατούμενου, η περιγραφή των αποδράσεων του με ελικόπτερο. Σχεδιασμός, εκτέλεση, προβλήματα από τις αρχές ασφαλείας αλλά και ο τρόπος που αντιμετώπισαν τις αποδράσεις σε σχέση με την πραγματικότητα, δείχνουν πως τα ΜΜΕ είναι χειραγωγήσιμα όταν η αλήθεια έχει άλλο όνομα.

Το δεύτερο τμήμα του βιβλίου για την ζωή στις φυλακές, αποτελεί ένα ωραίο παράρτημα στo "Ημερολόγιο ενός βαρυποινίτη" και στο ¨Tο εγχειρίδιον του καλού κλέφτη " εκσυγχρονισμένο πλέον μιας και οι φυλακές έχουν μεγάλο αριθμό, αλλοδαπών κρατουμένων, και είναι εδώ και χρόνια υπεράριθμες. Οι αναφορές του στον Αρχιφύλακα των Φυλακών Κορυδαλλού Αραβαντινό και τις κλίκες /φράξιες των κρατουμένων, αποτελούν την άλλη πλευρά που καταθέτει την άποψη της χωρίς την «διαστρέβλωση» ΜΜΕ και αρχών. Πιστεύετε ότι θέλετε, αυτό είναι η μαγεία της πληροφορίας. Έλεγχο στα γεγονότα μπορούν να κάνουν μόνο οι αυτόπτες μάρτυρες. Είναι όμως μια φωνή που έχει σιωπήσει και οφείλει να ακουστεί.

Το κομμάτι των απαγωγών, έχει την ιδιομορφία, του να εξανθρωπίζει τους απαγωγείς, πράγμα λογικό αλλά να έχει και το χρώμα που κατ εμε αποτελεί προτέρημα αλλά και ελάττωμα ταυτόχρονα του βιβλίου. Ο Παλαιοκώστας ντύνει τις πράξεις του με ένα μανδύα «επαναστατικής» δράσης, επικαλούμενος προφανώς τις επαφές του με το χώρο των «ἁντι εξουσιαστών» στις φυλακές που του έδωσαν τα ηθικά «πολιτικά» ερείσματα για να υποστηρίζει ότι η δράση του είναι εν μέρει απάντηση στο Σύστημα. Θα συμφωνούσα απόλυτα αν μας έλεγε ότι τα χρήματα που πήρε ως λύτρα πήγαν σε κοινωφελείς σκοπούς, ότι έκανε "απαλλοτρίωση" κατά τα λεγόμενα του αντι εξουσιαστικού χώρου. Αλλά ή αλήθεια είναι ότι κάθε υλική απολαβή των ληστειών, απαγωγών πήγε για μερικούς μήνες ή χρόνια που θα ζουν χωρίς να δουλεύουν. Η ψευδο επαναστατική γλώσσα είναι ενδιαφέρουσα σαν προσέγγιση , σαν ντύσιμο ενός αγώνα εκτός συστήματος με ιδεολογικό μανδύα ,αλλά αφελής, όπως και οι πολιτικές του τοποθετήσεις. Κάποιες δε στιγμές καταντά κουραστικό, καθώς αναμιγνύει και στοιχεία φιλοσοφικά σε ένα βιβλίο που αποτελεί και ίσως για αυτό γράφτηκε, την δημόσια απολογία του (δικαίωση του) για την ζωή του.

Ο Βασίλης Παλαιοκώστας, μας μιλά για τα παιδικά του χρόνια στην Πίνδο, που του έδωσαν τα εφόδια επιβίωσης. Είναι ένα από τα πιο δυνατά σημεία του βιβλίου, η αναζήτηση των χαμένων ζώων, η παραμονή στο άγριο βουνό, η επιβίωση. Από εκεί ως την αρχική βοήθεια του αδελφού του να αποδράσει και μετέπειτα την ενεργή του δράση μόνος ή με τον Νίκο και με τους εκάστοτε συνεργάτες του, υπάρχει έα κενο, Γιατί αποφάσισε να ακολουθήσει το δρόμο του ληστή, ένας ευφυέστατος άνθρωπος? Απόδειξη της ευφυίας του η αποχή του από τις ανθρωποκτονίες και η πολύ καλή αντίληψη του των ισορροπιών σε δικαστικό και σωφρονιστικό σύστημα. Ποιος ο λόγος να γίνει ένας επικηρυγμένος. Ίσως η αφέλεια που ακολουθεί τις προσεγγίσεις του στην κυβέρνηση ειδικά του ΠΑΣΟΚ ως πρωην «επαναστάτες» να εξηγεί ,την επιλογή της "εύκολης" λύσης των ληστειών.

Ξεχωριστή αναφορά αξίζει στο χιούμορ του και τον αυτοσαρκασμό του, για το κυνηηγτό με την αστυνομία/φάντασμα/αγρότες στα βαμβακοχώραφα της Θεσσαλίας. Ο Παλαιοκώστας διαθέτει την δέουσα ταπεινότητα και χιούμορ,για να περιλάβει και να παρουσιάσει μια νύχτα γεμάτη αδρεναλίνη, απέναντι στον κυνηγό, διώκτη. Οχι την αστυνομία όπως αποδεικνύεται αλλά τον αγρότη που παει για πότισμα. Σε αντίθεση με τους Ramstein και το περιστατικό με τα μπλόκα,εξίσου κινηματογραφικό, εδω έχουμε την πικρη αλήθεια του ανθρώπου που κατ επιλογή αλλά και από ανάγκη ζει με μάτια στην πλάτη στην κόψη του ξυραφιού, παλεύοντας πολές φορές με σκιές και υποψίες.

Επίσης η σύνδεση του με τον «άντι εξουσιαστικό» χώρο αποτελεί ακόμα ένα αδύναμο σημείο του βιβλίου. Σαν να προσπαθείς να κάνεις μια καλοψημένη μπριτζόλα, υψηλή κουζίνα περιχύνοντας τη με ακριβή σάλτσα ασιατικών μυρωδικών, για να τις δώσεις «προστιθεμένη αξία», αλλοιώνοντας την τελικά.

Πέρα από αυτά τα τρωτά σημεία τα οποία οφείλω να τονίσω , γιατί όσο ακριβοδίκαιος είναι ο συγγραφέας, άλλο τόσο οφείλει να είναι και ο παρουσιαστής, το βιβλίο είναι καταιγιστικό, με ένταση ακόμη και στις αναμονές, πειστικό, ρεαλιστικό και αποδομεί πολλά πράγματα που έχουμε ως δεδομένα, για τον τρόπο δράσης Αστυνομίας, Δικαστηρίων αλλά και παρανόμων. Επειδή τα γεγονότα στα οποία αναφέρεται είναι σχετικά πρόσφατα, έχει ακόμη μεγαλύτερη αξία, ως μαρτυρία μιας εποχής από την πλευρά του καταζητούμενου. Κάποια σημεία του δε όπως η καταδίωξη στην Κέρκυρα είναι εκτός από μυθιστορηματικά και συγκινητικά. Ταυτίζεσαι όσο και να διαφωνείς με το καταζητούμενο. Παιδί της Θεσσαλίας, συνεχιστής της δράσης των κλεφτών της περιοχής, στην νεότερη Ελλάδα, ευτυχώς δεν είχε το τέλος τους, προδοσία από σύντροφο και το κεφάλι στο παλούκι. Η έλλειψη ιστορικών γνώσεων τον κάνει να απλοποιεί και να ηρωοποιεί πρόσωπα και πράγματα, ίσως και έμμεσα για να δικαιολογήσει την δική του δράση. Θεμιτό και κατανοητό. Δίχως μεταμέλεια για κάτι που πουθενά δεν μας ενημερώνει πως αποφάσισε να ακολουθήσει, τον δρόμο της παρανομίας, , το βιβλίο του αποτελεί ένα καλό δείγμα βιογραφίας, μονόπλευρης αλλά ρεαλιστικής. Μόνο του μειονέκτημα, ο πλατειασμός σε ανησυχίες του συγγραφέα, για τον κόσμο, που είναι τόσο απλοϊκές όσο το γέμισμα της καραμπίνας και όταν εκτίθενται στο κοινό, εξίσου επικίνδυνες. Οι λέξεις είναι όπλα, οι ιδέες το ιδιο.

Ο Παλαιοκώστας, γνώστης της τέχνης των όπλων και της διαφυγής, καταφέρνει να μυήσει για όσα θέλει , πέφτοντας στην δική του παγίδα, σε κάποια μόνο σημεία. Ο αναγνώστης θα «κόψει» το λίπος από το βιβλίο, αλλά θα βρει ουσία και έναν «καθαρό» άνθρωπο στο βάθος του, με τα λάθη του, τις ιδεοληψίες του αλλά και την μπέσα για την οποία και μόνο, αξίζει να παρουσιαστεί και να διαβαστεί αυτό το βιβλίο. Ρομαντικός επαναστάτης ή εγκληματίας του ποινικού δικαίου, αποφασίστε το εσείς… εγώ έχω αποφασίσει καιρό τώρα. Πρώτα όμως διαβάστε την αλήθεια του.