Κερύνεια ώρα μηδέν (ο χαμένος πόλεμος του 1974)- Ανδρέας Σαμουήλ (Πατάκης)

Κύπρος 1974, μια συγκλονιστική μαρτυρία, ενός πατέρα, δημόσιου

υπάλληλου, που επιστρατεύεται και αιχμαλωτίζεται. Μια ομηρεία που θα

ανατρέψει εκ βάθρων την στάση του για τη ζωή και θα αναδείξει τον

άνθρωπο, μέσα στην καταστροφή.

Η εισβολή των Τούρκων στην Κύπρο το 1974, είναι ένα θέμα ταμπού για την

Ελληνική κοινωνία. Όσοι πολέμησαν μέχρι πρόσφατα έπαιρναν, όσοι έπαιρναν

συντάξεις βάσει του νόμου για τους στρατιωτικούς στον ΒΠΠ. Παρ όλα αυτά οι

πληγές στην Κύπρο είναι μεγαλύτερες κι οι «αγνοούμενοι» αγκάθι για κάθε

κυβέρνηση Ελληνική και Κυπριακή έκτοτε.

Στο βιβλίο αυτό ο Κύπριος Ανδρέας Σαμουήλ, δεν πολιτικολογεί, αλλά μας

μεταφέρει την προσωπική του εμπειρία σαν επίστρατος, πολεμιστής και

αιχμάλωτος των Τούρκων εκείνες τις πρώτες ημέρες του Αττίλα. Παρουσιάζω

αυτό το βιβλίο, γιατί έχω νωπή την εικόνα μου του πατέρα μου, να φεύγει για

την επιστράτευση το 74 και άλλοι νεότεροι να κάθονται στο καφενείο του

χωριού του παππού μου, που περνούσα το καλοκαίρι. Ο εφιαλτικός για εμένα

μήνας μέχρι να γυρίσει, με την λήξη της επιστράτευσης, για τον Ανδρέα Σαμουήλ

ήταν πολύ περισσότερα. Ήταν η αναμέτρηση με τον θάνατο, με την αγάπη για

την πατρίδα αλλά και την αγάπη για τη ζωή. Ήταν η απώλεια της οικογένειας

του, μέχρι να καταφέρει μετά την απελευθέρωση του να επανασυνδεθεί μετά

από τρεις μήνες. Ήταν μια ψυχολογική και λιγότερο σωματική δοκιμασία, που τον

συνόδευσε και συνοδεύει χρόνια μετά.

Το βιβλίο χωρίζεται σε δύο μέρη. Το πρώτο περιλαμβάνει την επιστράτευση, τις

δυσκολίες να αφήσει κανείς την οικογένεια του και βάζοντας το καθήκον πάνω

από όλα, να παρουσιαστεί σε ένα Κυπριακό κράτος που πιάστηκε

απροετοίμαστο. Η μεταφορά στην πρώτη γραμμή, η συνάντηση με τον Τουρκικό

στρατό που κατέληξε στην διάλυση της απροετοίμαστης μονάδας του 241 ΤΠ,

που δεν είχε τον στοιχειώδη αντιαρματικό εξοπλισμό, είναι το πρώτο μέρος. Η

σωτηρία μαζί με έναν ακόμα συνάδελφο και οι μέρες που πέρασαν κρυμμένοι σε

ένα σπίτι, ξαπλωμένοι στον διάδρομο μεταξύ κουζίνας, υπνοδωματίων,

προσπαθώντας να ξεφύγουν, ενώ παρακολουθούσαν την Τουρκική προέλαση,

σου κόβει την ανάσα, με την ένταση, την απόγνωση και τα διλήμματα που θέτει.

Ειδικά αυτό με τον Ελληνοκύπριο που πεθαίνει ζητώντας βοήθεια έξω σχεδόν

από το σπίτι, και οι δύο στρατιώτες δεν τολμούν να ξεμυτίσουν, με τον φόβο της

αποκάλυψης τους. Ηθικά διλήμματα, πολύ πιο σκληρά και άμεσα από ότι

αντιμετωπίζει ο μέσος άνθρωπος στην καθημερινότητα του.

Στο δεύτερο μέρος η συλλογή τους από τον Ο.Η.Ε και η μεταφορά τους στο

ξενοδοχείο Ντόουμ, με την αυτοοργάνωση των αιχμαλώτων και την προσπάθεια

να δουν τις εξελίξεις μέσα από μικρά ραδιόφωνα και την επαφή με τον Ερυθρό

Σταυρό, μαρτυρούν την απόγνωση ενός έθνους, αλλά και το δυναμικό που

ξεπηδά σε κάποιους ανθρώπους μέσα από τέτοιες περιπτώσεις. Ο Σαμουήλ προς

τιμή του δεν αναγνωρίζει στο πρόσωπο του εχθρού ένα κτήνος, αλλά έναν εχθρό

σε εμπόλεμη κατάσταση. Κρατά αποστάσεις και μιλά με ανθρώπινα λόγια ,για

την πραγματικότητα. Περιγράφει τις ψυχολογικές μεταπτώσεις, τον φόβο, την ανάγκη για

πληροφόρηση, που σήμερα στην εποχή του διαδικτύου, αν συμβεί κάτι

αντίστοιχο, θα έφτανε σε στερητικό σύνδρομο. Μας δίνει θάρρος, μέσα από την

επικοινωνία με την γυναίκα του και τον μικρό γιο του, μας εκπλήσσει με την

ευφυή στάση του, να δηλώσει τουρίστας και οχι επίστρατος, ώστε αν γινόταν

περαιτέρω έλεγχος, να αποφύγει τα κανονικά στρατόπεδα αιχμαλώτων.

Το βιβλίο, κυλά με στρωτή γλώσσα, περιγράφοντας περιστατικά, χαρακτήρες,

καθημερινών ανθρωπιών σαν και τον καθένα μας, που βρέθηκαν στη

μεγαλύτερη πολεμική δίνη του Ελληνισμού για το τελευταίο τμήμα του

20ου αιωνα και επιβίωσαν. Οχι με ηρωισμό, αλλά με τιμιότητα, εξυπνάδα και

τύχη. Δείχνει επίσης την διάλυση της Ελληνικής και Κυπριακής πολεμικής

μηχανής και μεταφέρει αυτούσια την πικρία, του τί θα γινόταν αν η Κύπρος δεν

είχε πουληθεί και οι στρατιώτες της Κυπριακής Φρουράς και της ΕΛ.ΔΥ.Κ δεν

θυσιάζονταν για τα ιδανικά, σε έναν πόλεμο, με αποτέλεσμα προδιαγεγραμμένο.

Ο Σαμουήλ, γράφει σαν επίστρατος, σαν αιχμάλωτος, σαν Κύπριος και σαν

πατέρας και γράφει με πένα γλαφυρή, ρεαλιστική που τον τιμά γιατί δεν

ωραιοποιεί τίποτα, αλλά θέτει τα πάντα στην πραγματική διάσταση τους, όταν

το σύστημα διαλυθεί. Στην επιβίωση, χωρίς να χάσεις την ανθρωπιά και την

αξιοπρέπεια σου. Ένα βιβλίο, μαρτυρία, που αξίζει να διαβαστεί, από όσους

αντιλαμβάνονται οτι ο πόλεμος δεν γίνεται από Ράμπο, αλλά από καθημερινούς

ανθρώπους, που κινούνται ακόμα από αξίες όπως η αγάπη για την πατρίδα και

την οικογένεια.