Τζόναθαν Κόου- “Bournville” (Πόλις)

Στο Μπόρνβιλ, ένα ήρεμο προάστιο του Μπέρμιγχαμ, λειτουργεί το διασημότερο εργοστάσιο σοκολάτας στην Αγγλία. Για την εντεκάχρονη Μαίρη και την οικογένειά της (βρισκόμαστε στο 1945), το Μπόρνβιλ είναι το κέντρο του κόσμου· είναι ο λόγος που οι δρόμοι τους μοσχοβολούν σοκολάτα· είναι το μέρος όπου εργάζονται οι περισσότεροι φίλοι και γείτονές τους για δεκαετίες.

Η Μαίρη θα ζήσει εβδομήντα πέντε χρόνια που σημαδεύονται από μείζονες κοινωνικές αλλαγές. Παρακολουθούμε την πορεία της, από την τελετή στέψης της Βασίλισσας Ελισάβετ και τον τελικό του Παγκοσμίου Κυπέλλου, ώς τους βασιλικούς γάμους, τις βασιλικές κηδείες, το Brexit και τον κορωνοϊό. Η Μαίρη θα αποκτήσει παιδιά, εγγόνια και δισέγγονα. Κτίρια του εργοστασίου σοκολάτας θα μετατραπούν σε θεματικόπάρκο, καθώς η σύγχρονη ζωή και νέες ανθρώπινες κοινότητες εισβάλλουν στο ειρηνικό τους καταφύγιο. Από αυτούς τους ρευστούς καιρούς θα βγoυν άραγε η οικογένειά της, και η ίδια η χώρα, πιο ενωμένες ή θα καταλήξουν πιο αποκομμένες και διαιρεμένες από ποτέ;

Ο Κόου μετά την «Μέση Αγγλία» συνεχίζει με το θέμα που πιστεύει και λογικά από την απήχηση του, πουλάει. Την αλλαγή της Βρετανικής κοινωνίας σε παράλληλη συσχέτιση με την παρακμή και αποσύνθεση της Βρετανικής αυτοκρατορίας και την εσωστρέφεια που οδήγησε την Μ.Βρετανία στην απόσχιση της από την Ε.Ε και το Μπρέξιτ. Μάστορας στην δημιουργία αληθοφανών χαρακτήρων, εδώ έχει ως κεντρικό πρόσωπο μια κοπέλα τη Μαίρη. Οι πρωτες αναμνήσεις από την ημέρα της λήξης τουτ πολέμου, με εκείνη παιδί, τον «σοσιαλιστή» πατέρας της και την θρησκευόμενη μητέρα της υπαλλήλους τη Κάντμπουρι που φροντίζει για τις εργατικές κατοικίες και την ποιότητα ζωής (αν και καπιταλιστική- αλλά αυτό δεν πειράζει τον σοσιαλιστή πατέρα και καταπιεσμένο σύζυγο). Η Μαίρη αντικρύζει το πρώτο περιστατικό Βρετανικού σοβινισμού, όταν στη γιορτή της λήξης της παράδοσης της Γερμανίας κάποιοι τοπικοί νεαροί νταήδες χτυπούν έναν Γερμανό μόνιμο κάτοικο Βρετανίας, γιατί παρευρέθηκε στην γιορτή της λήξης του πολέμου. Αργότερα ως νεαρή φοιτήτρια θα ταλαντευτεί ανάμεσα στον άοσμο, άγευστο φοιτητή και νεανική αγάπη της, με τις τυπικές εξόδους για φαγητό στην τοπική παμπ και τον νεαρό που υπερασπίστηκε τον Γερμανό και είναι μελλοντικός δημοσιογράφος, φοιτητής και έντονα πολιτικοποιημένος σοσιαλιστής που την φλερτάρει και τις ανοίγει νέους δρόμους με την επίσκεψη σε μουσεία και εκθέσεις ζωγραφικής. Η Μαίρη θα επιλέξει την ασφάλεια και την οικογένεια, γιατί τα δικά της όνειρα δεν περιέχουν δυνατές συγκινήσεις ή γιατί φοβάται να τις ζήσει.

Ο Κόου χρησιμοποιεί μια σειρά περιστατικών, Παράδοση της Γερμανίας, τελετή στέψης της Ελισάβετ, Βασιλικοί γάμοι Καρόλου Νταϊάνας, Covid για να περιγράψει την αλλαγή της Αγγλικής κοινωνίας αλλά και των βασικών πρωταγωνιστών του. Δίχως ηρωισμούς η οικογένεια θα μεγαλώσει, η Βρετανία θα παρακμάσει, θα περάσει από τα χρόνια διακυβέρνησης της Θάτσερ, εκεί που ο γιός της Μαίρης θα ελπίσει στην ανάπτυξη της Βρετανικής αυτοκινητοβιομηχανίας, κοιτάζοντας από την άλλη πλευρά όταν του μιλούν για ανεργία. Η Μαίρη θα μεγαλώσει, θα γνωρίσει εγγόνια αλλά και μικτούς γάμους, με τον γιό και την έγχρωμη νύφη της, να είναι θέμα έντασης, όπως και οι απόψεις παιδιών και ανιψιών, παρακολουθώντας όλοι την γαμήλια τελετή του Καρόλου και της Νταϊάνα. Η Μ.Βρετανία δέσμια θεσμών και τηλεόρασης με τους νεότερους, να θέλουν να αλλάξουν αλλά να γίνονται χειρότεροι, όταν αποκόπτονται από το παρελθόν και για να έρθουν σε ρήξη υιοθετούν πολιτικές ένοχής απέναντι του.

Αναδρομές στο παρελθόν σε εκδρομές στην Ουαλία, με τροχόσπιτα, ιστορίες από το παρελθόν που αποκαλύπτουν ότι ο χαμηλών τόνων σύζυγος της Μαίρη και τραπεζικός δεν ήταν πάντα αυτό που πίστευε η οικογένεια του. Δεκαετία του 90 και μιλένιουμ. Η μόδα των μειοψηφιών, ο φασισμός των κινημάτων ματαίωσης, οι ομοφυλόφιλοι που από κρυφοί βασιλιάδες της τηλεόρασης και των «τεχνών» προσπαθούν να επιβάλλουν τη διαφορετικότητα τους ως τρόπο ζωής. Ο ισλαμισμός και η βία του ενάντια στη διαφορετικότητα και η αδυναμία της Βρετανίας να τον συγκρατήσει, όπως και στην υπόλοιπη Ευρώπη. Η οικογένεια που πλέον επικοινωνεί ηλεκτρονικά ανασύρει αναμνήσεις από το παρελθόν από παλιές φωτογραφίες και γράμματα. Μεσήλικές επιτυχημένοι επαγγελματικά και αποτυχημένοι προσωπικά, διαζύγια, διατροφές, έφηβοι που μεγαλώνουν αναζητώντας σταθερές. Η Βρετανία που γίνεται αυτό που ήταν αλλά πλέον ανοιχτά , ρατσιστές απέναντι στη Ευρώπη, υπέρμαχοι του «Το νησί πρώτα», ένα νησί δίχως ταυτότητα.

Ο Covid που συγκλονίζει, αλλάζει προοπτικές, αναδημιουργεί ή καταστρέφει ζωές. Η περιγραφή της επικοινωνίας της Μαίρη με το γιό της, μέσα από τον υπολογιστή, τόσο τραγική με την ανησυχία για την μητέρα, την αδυναμία της ηλικιωμένης να χρησιμοποιήσει επαρκώς τα νέα μέσα. Η διαφορά στην επικοινωνία ανάμεσα στα παιδιά, ο ένας γιός να παρακαλά να δει την μητέρα του, ο άλλος να αφήνει τα ψώνια έξω από το σπίτι για «την προστασία, όλων». Η αποξένωση, το μαρτύριο όσων δούλεψαν στο Εθνικό Βρετανικό σύστημα Υγείας, Ο Μπόρις Τζόνσον με τα πάρτι, τις γελοίες αμφιταλαντευόμενες δηλώσεις του, την ανικανότητα του να διαχειριστεί κρίση και θανάτους. Το άγνωστο που κάνει ανθρώπους που είχαν χρόνια να ιδωθούν, να έρθουν πιο κοντά, να αναθεωρήσουν. Η συνάντηση της Μαίρη με τον νεανικό ανεκπλήρωτο έρωτα, που αντιμετωπίζει με την ωριμότητα του σήμερα. Η απώλεια και η αναπόληση του ποιοι είμαστε και του τί είναι η ζωή μας, αν όχι το αποτύπωμα μας στη ζωή άλλων ανθρώπων. Η δασκάλα Μαίρη, είναι ανάμνηση στην οικογένεια της και όσους άγγιξε.

Η Βρετανία μετά τον Covid και το Μπρέξιτ είναι ένα κράτος σε μόνιμη κρίση, μια επιστροφή στην ανασφάλεια του μεταπολεμικού κόσμου, πληγωμένη, δίχως όραμα και πολιτικούς και όπως όλα τα πράγματα έχει κλείσει τον κύκλο της. Το προς τα που θα βαδίσει ίσως είναι το θέμα του επόμενου μυθιστορήματος. Ακόμα μία φορά έστω και πιο επιφανειακά για κάποιους χαρακτήρες ο Κόου αγγίζει θέματα που σίγουρα είναι γνώριμα στους Βρεττανούς αλλά πλέον και σε εμάς. Συνεχίζοντας από το προηγούμενο μυθιστόρημα του, είναι ο Κόου του 21ου αιώνα, όσοι τον αγαπήσατε στα πρώτα βιβλία του, ίσως δυσκολευτείτε με τη θεματική του και τον μινιμαλιστικό τρόπο προσέγγισης των χαρακτήρων του, πράγμα αναγκαίο στην εποχή που το άρθρο στον ηλεκτρονικό τύπο δεν επιτρέπεται να ξεπερνά τις τιν 600 λέξεις. Αναγνωρίστε του, ο,τι μεγαλώνει στην εποχή του με τους αναγνώστες του και η θεματολογία του είναι όπως πάντα βαθιά ανθρώπινη αν και πιο γλυκόπικρή όσο περνά τη μέση γραμμή.